İSİM¶
chmod - dosya kip bitlerini değiştirir
KULLANIM¶
chmod [seçenek]... kip[,kip]... dosya...
chmod [seçenek]... sekizlik-kip dosya...
chmod [seçenek]... --reference=örnek-dosya dosya...
AÇIKLAMA¶
Bu kılavuz,
chmod komutunun GNU sürümünü
anlatmaktadır.
chmod, belirtilen her dosyanın kip bitlerini
belirtilen kipe göre değiştirir. Kip belirtimi yapılacak
değişiklilerin sembolik gösterimlerinden
oluşabileceği gibi yeni kip bitlerinin belirtildiği bit
kalıbını içeren sekizlik sayılardan da
oluşabilir.
Sembolik kip sözdizimi
[ugoa...][[+-=][rwxXstugo...]...][,...]
biçimindedir. rwxXst harfleri birden fazla belirtilebilirken, ugo
harflerinden yalnız biri belirtilebilir. Virgüller ile
ayrılarak, çeşitli sembolik kipler belirtilebilir.
ugoa harfleri, değiştirilecek dosyaya hangi
kullanıcının erişeceğini kontrol eder: sahibi olan
kullanıcı
u (yoU), dosyanın grubunda bulunan
kullanıcılar
g (Group), dosya grubunun
dışındaki diğer kullanıcılar
o (Others)
veya bütün kullanıcılar
a (All). Şayet
bunlardan birisi belirtilmemişse,
a seçeneği
belirtilmiş gibi işlem yapılır, fakat
umask
içinde ayarlanmış bitler etkilenmez.
+ işleci, seçilen kiplerin her dosyadaki mevcut kip bitlerine
eklenmesini sağlar;
- işleci bunları mevcut kiplerden
kaldırmaya yarar;
= ise dosyada bulunan izinler üzerine atama
yapmaya yarar (
= işleci kullanıldıktan sonra eski dosya
izinleri geçersiz olur ve yeni atanan izinler kullanılır;
dizinlerin kullanıcı ve grup kimliği bitleri bu özellikten
etkilenmezler.).
rwxXst harfleri, etkiledikleri kullanıcılar için, yeni bit
kiplerini seçerler: oku
r (Read), yaz
w (Write),
çalıştır (dizinler için erişim)
x
(eXecute), dosyanın bir dizin olduğu durumlarda veya bazı
kullanıcılar için çalıştırma izninin
olduğu durumlarda çalıştır
X,
çalıştırma için kullanıcı veya grup
kimliklerini ayarla
s, sınırlı silme bayrağı
veya yapışkan bit
t (sTicky).
Bu harflerin bir veya birkaçı yerine
ugo harflerinden
yalnızca birini belirtebilirsiniz: izinler dosyanın sahibi olan
kullanıcılara aittir
u (yoU), izinler dosyanın sahibi
olan gruptaki diğer kullanıcılara aittir
g (Group) ve
izinler önceki iki sınıfta belirtilenlerin
dışındaki kullanıcılara tahsis edilmiştir
o (Others).
Bir sayısal kip, en az bir en çok dört sekizlik (0 ile 7
arasında) rakamdan oluşur ve her rakam 4, 2 ve 1 değerli bitler
birbirine eklenerek elde edilir. Atlanmış her bir basamak
sıfır kabul edilir. İlk rakam kullanıcı kimliği
(4), grup kimliği (2) ve yapışkan bit (1)
özniteliklerinden oluşur. İkinci rakam dosyanın sahibi
olan kullanıcı için izinleri seçer: okuma (4), yazma (2)
ve çalıştırma (1) izinleri.
Üçüncüsü aynı değerleri gruptaki
kullanıcılara, sonuncusu da grup dışındaki
kullanıcılara uygular.
chmod asla, sembolik bağların izinlerini değiştirmez,
onların izinlerini
chmod sistem çağrıları da
değiştiremez. Sembolik bağların izinleri asla
kullanılmadığı için, bu temelde bir sorun yaratmaz.
Bununla beraber, komut satırında listelenen her bir sembolik
bağ için,
chmod sembolik bağın hedefi olan
dosyanın izinlerini değiştirir. Bunun tersi olarak,
chmod, ardışık dizin geçişleri
sırasında saptadığı sembolik bağları
görmezden gelir.
SINIRLI SİLME BAYRAĞI VEYA YAPIŞKAN BİT¶
Sınırlı silme bayrağı ve yapışkan bit tek bir
bit olup, bit dosyanın türüne bağlı olarak
yorumlanır. Dizinler için bu bit sıradan
kullanıcıların kendilerine ait olmayan dizinleri dosyaları
dizinden silmelerini veya isimlerini değiştirmelerini engeller; bu
durumda bit, dizin için sınırlı silme bayrağı
adını alır ve genelde /tmp gibi herkesin yazabildiği
dizinlerde kullanılır. Bazı eski sistemlerdeki normal
dosyalarda bu bit programların metin imgesinin takas alanında
saklanmasına ve böylece
çalıştırılırken daha hızlı
yüklenmesini sağlardı; bu durumda bit yapışkan bit
adını alırdı. (Linux çekirdeği bu
yapışkan bitleri yoksayar.)
SEÇENEKLER¶
Her bir
dosya'nın kipini belirtilen
kip ile
değiştirir.
- -c, --changes
- Sadece değişiklik olduğu zaman rapor vermesi
dışında --verbose gibidir.
- --no-preserve-root
- `/' özel olarak ele alınmaz
(öntanımlı)
- --preserve-root
- `/' üzerinde ardışık işlem
yapılamaz.
- -f, --silent, --quiet
- Pekçok hatayı görmezden gelir.
- -v, --verbose
- İşlem yapılan her bir dosya için bir
tanı bilgisi çıktılar.
- --reference=örnek-dosya
- kip yerine örnek-dosya'nın kipini
kullanır.
- -R, --recursive
- Dosya ve dizinleri ardışık olarak
değiştirir.
- --help
- Bu yardım metnini görüntüler ve
çıkar.
- --version
- Sürüm bilgilerini görüntüler ve
çıkar.
Her bir
kip ugoa harflerinin sıfır ya da bir
kaçından,
+-= sembollerinden birinden ve
rwxXst
harflerinden sıfır veya bir kaçından
ugo
harflerinin birinden oluşur. (veya kısaca
`[ugoa]*([-+=]([rwxXst]*|[ugo]))+')
YAZAN¶
David MacKenzie ve Jim Meyering tarafından yazılmıştır.
GERİBİLDİRİM¶
Lütfen, böcekleri ve hataları <bug-coreutils (at) gnu.org>
adresine bildirin.
TELİF HAKKI¶
Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.
Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu
Lisansının <
http://www.gnu.org/licenses/gpl.html>
koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden
dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği
ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta
SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA
UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez.
İLGİLİ BELGELER¶
chmod(2)
chmod komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak
mevcuttur. Şayet
info ve
chmod yazılımları
düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa,
aşağıdaki komut ile bu kılavuzu
görüntüleyebilirsiniz.
- info coreutils chmod
ÇEVİREN¶
Yalçın Kolukısa <yalcink01 (at) yahoo .com>, Kasım
2003
Kasım 2006'da güncellenmiştir.