NAZWA¶
dc - kalkulator dowolnej precyzji
SKŁADNIA¶
dc [
-V] [
--version] [
-h] [
--help] [
-e
wyraż-skryptowe] [
--expression=
wyraż-skryptowe] [
-f plik-skryptu] [
--file=
plik-skryptu
] [
plik...]
OPIS¶
Uwaga! To tłumaczenie może być nieaktualne!
Dokument ten opisuje
dc w wersji 1.06, z listopada 2000.
dc jest kalkulatorem pracującym w odwrotnej notacji polskiej,
obsługującym arytmetykę nieograniczonej precyzji. Pozwala
również na definiowanie i wywoływanie makr. Zwykle
dc czyta ze standardowego wejścia. Jeśli użyto
argumentów polecenia
dc, to są one traktowane jak nazwy
plików. Zawartość tych plików jest odczytywana i
wykonywana przez
dc przed odczytem standardowego wejścia.
Wszystkie zwykłe wyniki kierowane są na standardowe
wyjście; wszystkie komunikaty o błędach kierowane
są na standardowe wyjście błędów.
Kalkulator odwrotnej notacji polskiej przechowuje liczby na stosie. Wprowadzenie
liczby odkłada ją na stos. Operacje arytmetyczne
pobierają argumenty ze stosu i odkładają na nim wyniki.
W celu wprowadzenia liczby do
dc wpisujemy cyfry z opcjonalną
kropką dziesiętną. Nie jest rozpoznawana notacja
wykładnicza. Liczbę ujemną poprzedzamy znakiem
podkreślenia ``_''. Nie można posłużyć
się w tym celu znakiem ``-'' (minus), gdyż jest to
dwuargumentowy operator odejmowania. Dwie kolejne liczby wprowadzamy
oddzielając je spacjami lub znakami nowej linii. Nie mają one
znaczenia jako polecenia.
OPCJE¶
Dc można wywoływać z następującymi
opcjami wiersza poleceń:
- -V
- --version
- Wypisuje numer wersji uruchomionego dc i informację o
prawach autorskich, a następnie kończy
działanie.
- -h
- --help
- Wypisuje komunikat o sposobie wywołania, podając w
skrócie opcje wiersza poleceń i adres, na który
należy zgłaszać błędy, a
następnie kończy działanie.
- -e skrypt
- --expression=skrypt
- Dodaje polecenia ze skryptu do zestawu poleceń, jakie
mają być wykonane podczas przetwarzania wejścia.
- -f plik-skryptu
- --file=plik-skryptu
- Dodaje polecenia zawarte w pliku-skryptu do zestawu poleceń,
jakie mają być wykonane podczas przetwarzania
wejścia.
Jeżeli po przetworzeniu powyższych opcji pozostaną jeszcze
jakieś parametry wiersza poleceń, to są one
interpretowane jako nazwy plików wejściowych, które
należy wykonać. Nazwa
- odnosi się do
standardowego strumienia wejściowego. Jeśli nie podano ani opcji
-e ani żadnych plików, to polecenia do wykonania
będą czytane ze standardowego wejścia.
Polecenia wypisywania¶
- p
- Wypisuje wartość z wierzchołka stosu, bez jego
zmiany. Po wartości wypisywany jest znak nowej linii.
- n
- Wypisuje wartość z wierzchołka stosu,
zdejmując ją równocześnie ze stosu. Nie
wypisuje po niej znaku nowej linii. P Zdejmuje
wartość z wierzchołka stosu. Jeśli jest to
łańcuch, to jest on po prostu wypisywany bez
końcowego znaku nowej linii. W przeciwnym razie jest to liczba, a
część całkowita jej wartości
bezwzględnej wypisywana jest jako strumień bajtów
"o podstawie (UCHAR_MAX+1)". Zakładając, że
(UCHAR_MAX+1) wynosi 256 (jak to jest w większości maszyn o
8-bitowych bajtach), funkcję tę realizuje także
sekwencja KSK 0k1/ [_1*]sx d0>x [256~aPd0<x]dsxx sxLKk, z
wyjątkiem skutku ubocznego, jakim jest nadpisanie wartości z
rejestru x.
- f
- Wypisuje całą zawartość stosu nie
zmieniając niczego. Jest polecenie przydatne w sytuacji, gdy
się pogubiliśmy lub chcemy się zorientować,
jaki był efekt pewnych poleceń.
Arytmetyka¶
- +
- Zdejmuje ze stosu dwie wartości, dodaje je i odkłada wynik
na stos. Dokładność wyniku zależy
wyłącznie od wartości argumentów i jest
wystarczająco ścisła.
- -
- Zdejmuje ze stosu dwie wartości, odejmuje pierwszą
zdjętą od drugiej i składa wynik ponownie na
stos.
- *
- Zdejmuje ze stosu dwie wartości, mnoży je i odkłada
wynik na stos. Liczba cyfr ułamkowych wyniku jest kontrolowana
przez aktualną wartość dokładności
(patrz niżej) i liczby cyfr ułamkowych mnożonych
wartości.
- /
- Zdejmuje ze stosu dwie wartości, dzieli drugą
zdjętą przez pierwszą i odkłada wynik ponownie
na stos. Liczba cyfr ułamkowych wyniku określana jest przez
wartość dokładności.
- %
- Zdejmuje ze stosu dwie wartości, oblicza resztę z dzielenia,
jakie byłoby wykonane przez / i odkłada wynik na
stos. Obliczona wartość jest tą samą, co
otrzymana z sekwencji Sd dld/ Ld*-.
- ~
- Zdejmuje ze stosu dwie wartości, dzieli drugą
zdjętą przez pierwszą. Odkłada na stos iloraz,
a następnie resztę z dzielenia. Dzielenie wykonywane jest z
liczbą cyfr ułamkowych określoną
wartością dokładności. (Funkcję
tę może też spełniać sekwencja SdSn
lnld/ LnLd%, z nieco odmiennym sprawdzaniem
błędów.)
- ^
- Zdejmuje ze stosu dwie wartości i wykonuje potęgowanie,
posługując się pierwszą zdjętą
jako wykładnikiem, zaś drugą jako podstawą
potęgowania. Ułamkowa część
wykładnika jest ignorowana. Wartość
dokładności określa liczbę cyfr
ułamkowych wyniku.
- |
- Zdejmuje ze stosu trzy wartości i oblicza potęgowanie modulo
[od tłum: modular exponentiation == (a^b) mod c].
Pierwsza ze zdjętych wartości używana jest jako
dzielnik operacji (reduction modulus). Wartość ta musi
być niezerowa i powinna być liczbą
całkowitą. Druga używana jest jako wykładnik i
musi być liczbą nieujemną, a jej
część ułamkowa zostanie zignorowana. Trzecia z
pobranych ze stosu wartości określa podstawę
potęgowania, powinna ona być całkowita. Dla
małych liczb jest to zbliżone do sekwencji Sm^Lm%,
ale, w odróżnieniu od ^, polecenie to działa z
dowolnie dużymi wykładnikami.
- v
- Zdejmuje ze stosu pojedynczą wartość, oblicza jej
pierwiastek kwadratowy i odkłada go na stos. Wartość
dokładności określa liczbę cyfr
ułamkowych wyniku.
Na większość operacji arytmetycznych wpływa
``wartość dokładności'', którą
ustala się za pomocą polecenia
k. Domyślną
wartością dokładności jest zero, co oznacza,
że wszystkie działania arytmetyczne z wyjątkiem dodawania
i odejmowania dają wyniki całkowite.
Operacja reszty
% wymaga pewnego wyjaśnienia: zastosowana do
argumentów ``a'' i ``b'' daje w wyniku ``a - (b * (a / b))'', gdzie
``a/b'' obliczane jest z bieżącą
dokładnością.
Kontrola stosu¶
- c
- Czyści stos, powoduje, że będzie on pusty.
- d
- Powiela wartość na wierzchołku stosu,
odkładając na stos jej kopię. Zatem ``4d*p'' oblicza
4 podniesione do kwadratu i wypisuje wynik.
- r
- Zamienia miejscami dwie górne wartości na stosie.
Rejestry¶
dc udostępnia 256 rejestrów pamięciowych,
każdy nazwany pojedynczym znakiem. W rejestrze można
przechować liczbę lub łańcuch znakowy i
później je odtworzyć.
- sr
- Zdejmuje wartość z wierzchołka stosu i zapisuje w
rejestrze r.
- lr
- Kopiuje wartość zawartą w rejestrze r i
odkłada ją na stos. Nie zmienia to zawartości
r.
Każdy z rejestrów posiada również swój
własny stos. Bieżącą wartością
rejestru jest wierzchołek stosu rejestru.
- Sr
- Zdejmuje wartość z wierzchołka stosu
(głównego) i odkłada ją na stosie rejestru
r. Poprzednia wartość rejestru staje się
niedostępna.
- Lr
- Zdejmuje wartość z wierzchołka stosu rejestru
r i odkłada ją na głównym stosie.
Poprzednia wartość stosu rejestru r, jeśli
była takowa, jest teraz dostępna poprzez polecenie
lr.
Parametry¶
dc posiada trzy parametry kontrolujące jego pracę:
dokładność, podstawę systemu pozycyjnego
wejścia i podstawę wyjścia.
Dokładność określa liczbę cyfr
dziesiętnych, jaka będzie zachowana w wyniku
większości operacji arytmetycznych. Podstawa wejścia
odpowiada za interpretację wprowadzanych liczb; wszystkie wprowadzane
liczby używają tej podstawy. Podstawa wyjścia
używana jest do wypisywania liczb.
Podstawa wejścia i wyjścia są odrębnymi parametrami;
można spowodować, że będą
różne, co może być użyteczne lub
mylące. Podstawa wejścia musi być liczbą z zakresu
od 2 do 16. Podstawa wyjścia musi wynosić co najmniej 2.
Dokładność musi być równa zeru lub
większa. Dokładność zawsze określana jest
jako liczba cyfr dziesiętnych, niezależnie od
bieżącej podstawy wejścia czy wyjścia.
- i
- Zdejmuje wartość z wierzchołka stosu i
posługuje się nią do ustawienia podstawy
wejścia.
- o
- Zdejmuje wartość z wierzchołka stosu i
posługuje się nią do ustawienia podstawy
wyjścia.
- k
- Zdejmuje wartość z wierzchołka stosu i
posługuje się nią do ustawienia
dokładności.
- I
- Odkłada bieżącą wartość podstawy
wejścia na stosie.
- O
- Odkłada bieżącą wartość podstawy
wyjścia na stosie.
- K
- Odkłada bieżącą
dokładność na stosie.
Łańcuchy znakowe¶
dc oprócz pracy z liczbami może też
działać na łańcuchach znakowych.
Łańcuchy można jedynie wypisywać i
wykonywać jako makra (co oznacza, że zawartość
łańcucha przetwarzana jest jako polecenia
dc). Stos i
wszystkie rejestry mogą przechowywać łańcuchy, a
dc zawsze wie, czy dany obiekt jest łańcuchem czy
liczbą. Niektóre z poleceń, jak np. operacje
arytmetyczne, wymagają liczb jako swych argumentów i
wyświetlają błędy, jeśli dostarczono im
łańcuch. Inne akceptują zarówno liczby, jak i
łańcuchy znakowe. Na przykład, polecenie
p
akceptuje oba rodzaje argumentów i wypisuje obiekt stosownie do jego
typu.
- [znaki]
- Tworzy łańcuch zawierający znaki (zawarte
pomiędzy nawiasami kwadratowymi [ i ]) i
odkłada go na stos. Na przykład, [foo]P wypisuje
znaki foo (bez zakończenia znakiem nowej linii).
- a
- Zdejmowany jest wierzchołek stosu. Jeżeli jest to liczba, to
młodszy bajt (low-order byte) tej liczby zamieniany jest na
łańcuch i odkładany na stos. W przeciwnym przypadku,
wierzchołek stosu był łańcuchem, a z powrotem
na stos odkładany jest pierwszy znak tego
łańcucha.
- x
- Zdejmuje wartość ze stosu i wykonuje ją jako makro.
Zwykle powinien to być łańcuch znakowy. Jeżeli
jest to liczba, to zostanie po prostu zwrócona na stos. Na
przykład, [1p]x wykonuje makro 1p, które
odkłada 1 na stosie i wypisuje 1 w osobnym
wierszu.
Makra są najczęściej przechowywane w rejestrach:
[1p]sa składuje makro do wypisania
1 w rejestrze
a, zaś
lax wywołuje to makro.
- >r
- Zdejmuje dwie wartości ze stosu i porównuje je,
zakładając, że są one liczbami,
wykonując zawartość rejestru r jako makro,
jeśli pierwotny wierzchołek stosu jest większy. Tak
więc, 1 2>a wywoła zawartość
rejestru a zaś 2 1>a nie wywoła.
- !>r
- Podobnie, ale wywołuje makro jeśli pierwotny
wierzchołek stosu nie jest większy (jest mniejszy
bądź równy) od liczby występującej pod
nim.
- <r
- Podobnie, ale wywołuje makro jeśli pierwotny
wierzchołek stosu jest mniejszy od liczby
występującej pod nim. !<r Podobnie, ale
wywołuje makro jeśli pierwotny wierzchołek stosu nie
jest mniejszy (jest większy bądź równy) od
liczby występującej pod nim.
- =r
- Podobnie, ale wywołuje makro, gdy obie zdjęte ze stosu
liczby są równe.
- !=r
- Podobnie, ale wywołuje makro, gdy obie zdjęte ze stosu
liczby nie są równe.
- ?
- Czyta wiersz z terminala i wykonuje go. Polecenie to umożliwia
makru pobieranie danych od użytkownika.
- q
- powoduje zakończenie pracy makra i makra, z którego
było ono wywołane. Polecenie to wywołane na
najwyższym poziomie lub z makra wywołanego
bezpośrednio z najwyższego poziomu spowoduje
zakończenie pracy dc.
- Q
- Zdejmuje ze stosu wartość i używa jej jako liczby
poziomów wykonania makr, jakie mają zostać
zakończone. Tak więc, 3Q kończy pracę
trzech poziomów makr. Polecenie Q nigdy nie powoduje
zakończenia pracy dc.
- Z
- Zdejmuje wartość ze stosu, oblicza liczbę jej cyfr
(lub liczbę znaków, jeśli jest to
łańcuch) i odkłada tę liczbę na
stos.
- X
- Zdejmuje wartość ze stosu, oblicza liczbę jej cyfr
ułamkowych i odkłada tę liczbę na stos. Dla
łańcuchów wartością
odkładaną na stos jest 0.
- z
- Odkłada na stos bieżącą wysokość
stosu: liczbę obiektów na stosie przed wykonaniem polecenia
z.
Różne¶
- !
- Uruchamia resztę wiersza jako polecenie systemu. Zauważ,
że pierwszeństwo w analizie składni mają
polecenia !<, != i !>, więc jeśli
chcemy uruchomić polecenie systemu zaczynające się od
<, > lub =, to po ! musimy dodać
odstęp.
- #
- Interpretuje resztę wiersza jako komentarz.
- :r
- Zdejmuje ze stosu dwie górne wartości.
Wartość, która była drugą od
góry stosu zostanie zachowana w tablicy r, indeksowanej
wartością byłego wierzchołka stosu.
- ;r
- Zdejmuje wierzchołek stosu i posługuje się nim jako
indeksem tablicy r. Wybrana w ten sposób
wartość jest następnie odkładana na stos.
Zauważ, że każda ze składowanych na stosie
instancji rejestru ma swoją własną, skojarzoną
z nią tablicę. Zatem, 1 0:a 0Sa 2 0:a La 0;ap wypisze
1, gdyż 2 zostało zapamiętane w instancji 0:a,
która została później odłożona
na stos.
UWAGI¶
Operacje tablicowe
: oraz
; są zwykle używane
wyłącznie przez tradycyjne implementacje
bc. (Program
bc w wersji GNU jest samowystarczalny i nie potrzebuje
dc by
działać.)
BŁĘDY¶
Błędy proszę zgłaszać (w
jęz.angielskim) na adres
bug-dc@gnu.org.
Powyższe tłumaczenie pochodzi z nieistniejącego już
Projektu Tłumaczenia Manuali i
może nie być
aktualne. W razie zauważenia różnic między
powyższym opisem a rzeczywistym zachowaniem opisywanego programu lub
funkcji, prosimy o zapoznanie się z oryginalną
(angielską) wersją strony podręcznika za pomocą
polecenia:
- man --locale=C 1 dc
Prosimy o pomoc w aktualizacji stron man - więcej informacji można
znaleźć pod adresem
http://sourceforge.net/projects/manpages-pl/.