.\" -*- coding: UTF-8 -*- .\" $OpenBSD: inetd.8,v 1.41 2017/10/04 19:52:26 jca Exp $ .\" Copyright (c) 1985, 1991 The Regents of the University of California. .\" All rights reserved. .\" .\" Redistribution and use in source and binary forms, with or without .\" modification, are permitted provided that the following conditions .\" are met: .\" 1. Redistributions of source code must retain the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer. .\" 2. Redistributions in binary form must reproduce the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer in the .\" documentation and/or other materials provided with the distribution. .\" 3. Neither the name of the University nor the names of its contributors .\" may be used to endorse or promote products derived from this software .\" without specific prior written permission. .\" .\" THIS SOFTWARE IS PROVIDED BY THE REGENTS AND CONTRIBUTORS ``AS IS'' AND .\" ANY EXPRESS OR IMPLIED WARRANTIES, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE .\" IMPLIED WARRANTIES OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE .\" ARE DISCLAIMED. IN NO EVENT SHALL THE REGENTS OR CONTRIBUTORS BE LIABLE .\" FOR ANY DIRECT, INDIRECT, INCIDENTAL, SPECIAL, EXEMPLARY, OR CONSEQUENTIAL .\" DAMAGES (INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, PROCUREMENT OF SUBSTITUTE GOODS .\" OR SERVICES; LOSS OF USE, DATA, OR PROFITS; OR BUSINESS INTERRUPTION) .\" HOWEVER CAUSED AND ON ANY THEORY OF LIABILITY, WHETHER IN CONTRACT, STRICT .\" LIABILITY, OR TORT (INCLUDING NEGLIGENCE OR OTHERWISE) ARISING IN ANY WAY .\" OUT OF THE USE OF THIS SOFTWARE, EVEN IF ADVISED OF THE POSSIBILITY OF .\" SUCH DAMAGE. .\" .\" from: @(#)inetd.8 6.7 (Berkeley) 3/16/91 .\" .\"******************************************************************* .\" .\" This file was generated with po4a. Translate the source file. .\" .\"******************************************************************* .Dd $Mdocdate: February 10 2020 $ .Dt INETD 8 .Os .Sh NAZWA .Nm inetd , .Nm inetd.conf .Nd superserwer internetowy .Sh SKŁADNIA .Nm inetd .Op Fl d .Op Fl E .Op Fl i .Op Fl l .Op Fl q Ar długość .Op Fl R Ar częstość .Op Ar plik-konfiguracyjny .Sh OPIS .Nm Inetd nasłuchuje połączeń na określonych gniazdach internetowych. Gdy na jednym z gniazd zaistnieje połączenie, decyduje on, jakiej usłudze to gniazdo odpowiada i wywołuje program, który obsłuży żądanie. Po zakończeniu programu, inetd kontynuuje nasłuchiwania gniazda (poza niektórymi wypadkami, opisanymi poniżej). Ogólnie, .Nm inetd umożliwia używanie jednego demona do wywoływania wielu innych, zmniejszając wymagane obciążenie systemu. .Pp Dostępne są następujące opcje: .Bl -tag -width Ds .It Fl d Włącza debugowanie. .It Fl E Zapobiega ignorowaniu przez .Nm inetd środowiska. Bez tej opcji część potencjalnie niebezpiecznych zmiennych środowiskowych, w tym .Pa PATH zostanie usuniętych i nie będzie dziedziczone przez usługi. .It Fl i Program nie przechodzi w tryb demona. .It Fl l Włącza logowanie połączeń i kontrolę dostępu przez libwrap. Usługi wewnętrzne nie mogą być opakowywane. Gdy opcja jest aktywna, po cichu nie dokonuje się wykonania .Pa /usr/sbin/tcpd nawet gdy jest ono obecne w pliku .Pa /etc/inetd.conf , a w zamian inetd bezpośrednio wywołuje libwrap. .It Fl q Ar długość Określa długość kolejki połączeń .Xr listen 2 (domyślnie 128). .It Fl R Ar częstość Określa maksymalną częstość, z jaką usługa może być wywołana w ciągu minuty (domyślnie 256). Jeśli usługa przekroczy ten limit, .Nm zapisze problem do dziennika i zaprzestanie obsługi żądań dla danej usługi przez dziesięć minut. Więcej informacji można przeczytać też w poniższym opisie pól wait/nowait. .El .Pp Podczas uruchamiania, .Nm inetd odczytuje swoją konfigurację z pliku konfiguracyjnego, którym domyślnie jest .Pa /etc/inetd.conf . Musi tam być wpis dla każdego pola pliku konfiguracyjnego, z poszczególnymi wpisami dla danego pola; wpisy są oddzielane znakiem tabulacji lub spacji. Komentarze są zaznaczane przez .Dq # na początku wiersza. Pola pliku konfiguracyjnego są następujące: .Bd -unfilled -offset indent nazwa usługi (service name) rodzaj gniazda (socket type) protokół[,sndbuf=rozmiar][,rcvbuf=rozmiar] (protocol[,sndbuf=size][,rcvbuf=size]) określenie, czy usługa ma "zwlekać" (wait/nowait[.max]) użytkownik[.grupa] lub użytkownik[:grupa] (user[.group] lub user[:group]) program serwera (server program) argumenty programu serwera (server program arguments) .Ed .Pp Aby podać usługę opartą o .Em Sun-RPC , wpis powinien zawierać te pola: .Bd -unfilled -offset indent nazwa usługi/wersja (service name/version) rodzaj gniazda (socket type) rpc/protokół[,sndbuf=rozmiar][,rcvbuf=rozmiar] (rpc/protocol[,sndbuf=size][,rcvbuf=size]) zwłoka (wait/nowait[.max]) użytkownik[.grupa] lub użytkownik[:grupa] (user[.group] or user[:group]) program serwera (server program) argumenty programu serwera (server program arguments) .Ed .Pp W przypadku usług internetowych, pierwsze pole w wierszu może posiadać również wyrażenie określające adres hosta, będące przedrostkiem oddzielonym dwukropkiem. Łańcuch będący w pierwszym polu przed dwukropkiem określa wówczas którego adresu lokalnego ma użyć .Nm przy nasłuchiwaniu dla tej usługi. W jednym wierszu można podać wiele adresów lokalnych, oddzielonych dwukropkiem. Można wpisać adresy w postaci numeru IP (cztery liczby oddzielone kropkami) lub nazw symbolicznych domen. Nazwy domenowe są sprawdzane za pomocą .Fn getaddrinfo . Jeśli dana nazwa ma przypisanych kilka adresów, inetd tworzy gniazda do nasłuchu na każdym adresie. .Pp Pojedynczy znak .Dq \&* oznacza .Dv INADDR_ANY , czyli .Dq wszystkie adresy lokalne . Aby zapobiec powtarzaniu adresów występujących wielokrotnie, wiersz z wyrażeniami określającymi adresy hosta i dwukropkiem, bez kolejnych pól, powoduje że adresy są zapamiętywane i używane do wszystkich kolejnych wierszy bez bezpośrednio podanego wyrażenia określającego adres (do momentu napotkania kolejnego tak skonstruowanego wiersza lub dotarcia do końca pliku). Wiersz .Dl *: jest bezpośrednio udostępniony na początku pliku, z tego powodu tradycyjne pliki konfiguracyjne (bez wyrażeń określających adres hosta) będą interpretowane w tradycyjny sposób, czyli wszystkie usługi będą nasłuchiwać na wszystkich adresach lokalnych. Jeśli protokół to .Dq unix , to ta wartość jest ignorowana. .Pp Wpis .Em nazwa-usługi jest nazwą prawidłowej usługi, zdefiniowanej w pliku .Pa /etc/services lub portem. Dla usług .Dq wewnętrznych (internal) (opisanych niżej), nazwa usługi musi być oficjalną nazwą usługi (to znaczy pierwszym wpisem w .Pa /etc/services ) . Podczas podawania usługi opartej o Sun-RPC, pole to jest prawidłową nazwą usługi RPC, zdefiniowaną w pliku .Pa /etc/rpc . Część na prawo od .Dq / jest numerem wersji RPC. Może to być zwyczajny argument numeryczny, lub zakres wersji. Zakres jest obramowany od niższej wersji do wyższej - .Dq rusers/1-3 . W przypadku gniazd .Ux Ns -domain pole to określa ścieżkę gniazda. .Pp Wpis .Em rodzaj gniazda powinien być jednym z .Dq stream lub .Dq dgram , zależnie od tego, czy gniazdo jest strumieniowe (stream) czy datagramowe (datagram). .Pp .Em Protokół musi być prawidłowym protokołem, podanym w pliku .Pa /etc/protocols lub w .Dq unix . Przykładami mogą być .Dq tcp lub .Dq udp . Usługi oparte na RPC są podawane z typem usługi .Dq rpc/tcp lub .Dq rpc/udp . .Dq tcp i .Dq udp będą rozpoznawane jako .Dq TCP lub UDP zarówno w IPv4 jak i w IPv6 . Aby bezpośrednio wskazać IPv4 lub IPv6 należy zastosować zapis taki jak w przykładach: .Dq tcp4 , .Dq udp6 . .Em Protokół równy .Dq unix służy do wskazania gniazda w .Ux Ns -domain . .Pp Oprócz protokołu, plik konfiguracyjny może określać rozmiary buforów nasłuchujących gniazd do wysyłania i otrzymywania danych. Jest to szczególnie przydatne przy .Tn TCP , jako współczynnik skalujący okna, co bazuje na fakcie, że rozmiar bufora gniazda danych otrzymywanych jest ogłaszany przy nawiązaniu połączenia, a zatem rozmiar bufora gniazda serwera musi być ustawiony na gnieździe nasłuchującym. Zwiększając rozmiary buforów gniazda, w pewnych sytuacjach można uzyskać lepszą wydajność .Tn TCP . Rozmiar buforów gniazda są podawane przez dołączanie ich wartości do określenia protokołów, jak poniżej: .Bd -literal -offset indent tcp,rcvbuf=16384 tcp,sndbuf=64k tcp,rcvbuf=64k,sndbuf=1m .Ed .Pp Można podać wartość dosłowną lub zmodyfikować ją podając .Sq k do wskazania kilobajtów lub .Sq m - jeśli chodzi o megabajty. .Pp Wpis .Em wait/nowait (zwłoka) jest używany do przekazania .Nm czy powinien on czekać na powrót programu serwera, czy kontynuować obsługę połączeń na gnieździe. Jeśli serwer datagramowy łączy się ze swoim rozmówcą, zwalniając gniazdo w ten sposób, że .Nm inetd może odbierać dalsze wiadomości z tego gniazda, to mówi się o nim jako o serwerze .Dq wielowątkowym (multi-threaded) i powinno się używać wpisu .Dq nowait Serwery datagramowe, które przetwarzają wszystkie nadchodzące do gniazda datagram, które ostatecznie przedawniają się, nazywa się .Dq jednowątkowymi (single threaded) i powinno używać się dla nich wpisu .Dq wait . .Xr comsat 8 .Pq Xr biff 1 i .Xr talkd 8 są przykładami tego drugiego rodzaju serwerów datagramowych. Opcjonalny przyrostek .Dq max (oddzielony od .Dq wait lub .Dq nowait kropką) określa maksymalną liczbę instancji serwera, jakie mogą zostać postawione przez .Nm w czasie 60 sekund, domyślnie wynosi 256. Jeśli usługa przekroczy ten limit, .Nm zapisze ten problem do dziennika i zaprzestanie obsługi żądań dla danej usługi przez dziesięć minut. Proszę sprawdzić też opis opcji .Fl R (powyżej). .Pp Serwery strumieniowe są zwykle oznaczane jako .Dq nowait , lecz jeśli pojedynczy serwer strumieniowy ma obsługiwać wiele połączeń, można go oznaczyć .Dq wait . Główne gniazdo zostanie wówczas przekazane jako fd 0 do serwera, który następnie będzie musiał akceptować połączenia przychodzące. Serwer powinien ostatecznie przedawnić się i wyjść gdy nie będzie już aktywnych połączeń. .Nm będzie kontynuował nasłuch na głównym gnieździe czekając na połączenia, więc serwer nie powinien zamykać go przy wychodzeniu. .Pp Wpis .Em użytkownik powinien zawierać nazwę użytkownika, pod którym powinien uruchamiać się serwer. Umożliwia to serwerom posiadanie mniejszych praw niż prawa roota. Opcjonalnie, po dodaniu kropki do nazwy użytkownika, można podać w tym polu nazwę grupy. Umożliwia to serwerom pracę z innym (podstawowym) identyfikatorem grupy niż ten, podany w pliku z hasłami. Jeśli grupa jest podana, a użytkownik nie jest rootem, to uzupełniające grupy związane z użytkownikiem wciąż będą ustawione. .Pp Wpis .Em program serwera powinien zawierać ścieżkę programu, który ma być wywoływany przez .Nm inetd po otrzymaniu żądania na gnieździe. Jeśli .Nm inetd udostępnia tę usługę wewnętrznie, to wpis ten powinien być wpisem .Dq internal . .Pp Wpis .Em argumenty programu serwera powinien wyglądać tak jak zwykłe argumenty, poczynając od argv[0], który jest nazwą programu. Jeśli usługa jest udostępniana wewnętrznie, to wpis powinien przyjąć nazwę .Dq internal. .Pp Program .Nm inetd udostępnia wiele .Dq trywialnych usług wewnętrznie, używając do tego swoich własnych procedur. Tymi usługami są .Dq echo , .Dq discard , .Dq chargen (generator znaków), .Dq daytime (odczytywalny przez człowieka czas) oraz .Dq time (czas odczytywalny przez maszynę, liczba sekund od północy 1 stycznia 1900). Wszystkie te usługi są oparte o tcp. Dla dalszych szczegółów o tych usługach, skonsultuj się z odpowiednim RFC z Centrum Informacji Sieci (Network Information Center). .Pp .Nm Inetd odczytuje swój plik konfiguracyjny od nowa gdy otrzyma sygnał zawieszenia (hangup), czyli .Dv SIGHUP . Usługi mogą być tak dodawane, kasowane lub modyfikowane. .Ss libwrap Obsługa opakowań .Tn TCP jest włączona w program .Nm w celu zapewnienia wbudowanej funkcji kontroli dostępu podobnej do tcpd. Zewnętrzny program tcpd nie jest wymagany. Nie ma potrzeby zmian wpisu programu serwera w .Pa /etc/inetd.conf do włączenia tej funkcji. .Nm używa .Pa /etc/hosts.allow i .Pa /etc/hosts.deny do konfiguracji usług kontroli dostępu, zgodnie z opisem w podręczniku .Xr hosts_access 5 . .Ss Zachowanie TCP/UDP w IPv6 Domyślnie uruchamiane są dwa serwery: jeden do obsługi ruchu IPv4, a drugi do IPv6. Przy innych wymaganiach, może być konieczne podanie jednego lub dwóch odrębnych wierszy w pliku .Pa inetd.conf , dla .Dq tcp4 i .Dq tcp6 . .Pp W zależności od różnych kombinacji ustawień demona IPv4/IPv6 .Nm będzie wykazywał następujące zachowanie: .Bl -bullet -compact .It Jeśli ma się jedynie jeden serwer - .Dq tcp4 , ruch IPv4 będzie przekierowany na serwer. Ruch IPv6 nie będzie akceptowany. .It Jeśli ma się dwa serwery, tzn. .Dq tcp4 oraz .Dq tcp6 , to ruch IPv4 będzie przekierowany na serwer .Dq tcp4 , a ruch IPv6 będzie przekierowany na serwer .Dq tcp6 , co jest identyczne z domyślnym rozwiązaniem stosowanym gdy poda się wyłącznie .Dq tcp . .It Jeśli ma się jedynie jeden serwer - .Dq tcp6 , jedynie ruch IPv6 będzie przekierowany na serwer. .Pp Specjalny parametr .Dq tcp46 można wykorzystać przy przestarzałych serwerach, które wymagają połączenia IPv4 przepisanego na gniazdo IPv6. Nie zaleca się używania tego parametru. .El .Sh PLIKI .Bl -tag -width /etc/inetd.conf -compact .It Pa /etc/inetd.conf .El .Sh ZOBACZ TAKŻE .Xr fingerd 8 , .Xr ftpd 8 , .Xr identd 8 , .Xr talkd 8 .Sh HISTORIA Polecenie .Nm pojawiło się w .Bx 4.3 . Obsługa usług opartych na Sun-RPC została utworzona wg udostępnionej przez Sun-OS 4.1. Obsługę IPv6 dodano w projekcie KAME w 1999. .Pp Marco d'Itri przeniósł ten kod z OpenBSD latem 2002 roku oraz dodał możliwość modyfikacji buforów gniazd oraz obsługę libwrap z drzewa źródeł NetBSD. .Sh USTERKI Na systemach linuksowych demon nie może przeładować swojej konfiguracji. Trzeba go zrestartować jeśli zmienił się adres hosta dla usługi pomiędzy .Dq \&* i wyrażeniem określającym adres. .Pp Programy serwera używane z .Dq dgram .Dq udp .Dq nowait muszą czytać z gniazd sieciowych lub .Nm inetd będzie mnożył procesy aż do osiągnięcia limitu. .Pp Wyrażenia określające adres hosta, choć ich koncepcja ma sens przy usługach RPC, nie działają do końca poprawnie. Dzieje się tak w dużej części z powodu faktu, iż interfejs portmappera nie udostępnia metody rejestracji różnych portów dla tej samej usługi na różnym adresie lokalnym. Jeśli nie będzie się używało więcej niż jednego wpisu dla danej usługi RPC, to wszystko powinno działać poprawnie (proszę zauważyć, że do wierszy RPC bez bezpośredniego określenia adresu ma zastosowanie domyślne wyrażenie określające adres hosta). .Pp .Sh TŁUMACZENIE Autorami polskiego tłumaczenia niniejszej strony podręcznika są: Przemek Borys i Michał Kułach . .Pp Niniejsze tłumaczenie jest wolną dokumentacją. Bliższe informacje o warunkach licencji można uzyskać zapoznając się z .Lk https://www.gnu.org/licenses/gpl-3.0.html GNU General Public License w wersji 3 lub nowszej. Nie przyjmuje się ŻADNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI. .Pp Błędy w tłumaczeniu strony podręcznika prosimy zgłaszać na adres listy dyskusyjnej .Mt manpages-pl-list@lists.sourceforge.net .Me .