Scroll to navigation

stunnel(8) stunnel4 TLS Proxy stunnel(8)

NAZWA

stunnel - uniwersalny tunel protokołu TLS

SKŁADNIA

stunnel [PLIK] | -fd N | -help | -version | -sockets | -options
stunnel [ [ -install | -uninstall | -start | -stop |
-reload | -reopen | -exit ] [-quiet] [PLIK] ] |
-help | -version | -sockets | -options

OPIS

Program stunnel został zaprojektowany do opakowywania w protokół TLS połączeń pomiędzy zdalnymi klientami a lokalnymi lub zdalnymi serwerami. Przez serwer lokalny rozumiana jest aplikacja przeznaczona do uruchamiania przy pomocy inetd. Stunnel pozwala na proste zestawienie komunikacji serwerów nie posiadających funkcjonalności TLS poprzez bezpieczne kanały TLS.

stunnel pozwala dodać funkcjonalność TLS do powszechnie stosowanych demonów inetd, np. pop3 lub imap, do samodzielnych demonów, np. nntp, smtp lub http, a nawet tunelować ppp poprzez gniazda sieciowe bez zmian w kodzie źródłowym.

OPCJE

użyj podanego pliku konfiguracyjnego
wczytaj konfigurację z podanego deskryptora pliku
drukuj listę wspieranych opcji
drukuj wersję programu i domyślne wartości parametrów
drukuj domyślne opcje gniazd
drukuj wspierane opcje TLS
instaluj serwis NT
odinstaluj serwis NT
uruchom serwis NT
zatrzymaj serwis NT
przeładuj plik konfiguracyjny uruchomionego serwisu NT
otwórz ponownie log uruchomionego serwisu NT
zatrzymaj uruchomiony program
nie wyświetlaj okienek z komunikatami

PLIK KONFIGURACYJNY

Linia w pliku konfiguracyjnym może być:

  • pusta (ignorowana)
  • komentarzem rozpoczynającym się znakiem ';' (ignorowana)
  • parą 'nazwa_opcji = wartość_opcji'
  • tekstem '[nazwa_usługi]' wskazującym początek definicji usługi

Parametr adres może być:

  • numerem portu
  • oddzieloną średnikiem parą adresu (IPv4, IPv6, lub nazwą domenową) i numeru portu
  • ścieżką do gniazda Unix (tylko Unix)

OPCJE GLOBALNE

katalog roboczego korzenia systemu plików

Opcja określa katalog, w którym uwięziony zostanie proces programu stunnel tuż po jego inicjalizacji, a przed rozpoczęciem odbierania połączeń. Ścieżki podane w opcjach CApath, CRLpath, pid oraz exec muszą być umieszczone wewnątrz katalogu podanego w opcji chroot i określone względem tego katalogu.

Niektóre funkcje systemu operacyjnego mogą wymagać dodatkowych plików umieszczonych w katalogu podanego w parametrze chroot:

  • opóźnione rozwinięcie adresów DNS typowo wymaga /etc/nsswitch.conf i /etc/resolv.conf
  • lokalizacja strefy czasowej w logach wymaga pliku /etc/timezone
  • niektóre inne pliki mogą potrzebować plików urządzeń, np. /dev/zero lub /dev/null
wybór algorytmu kompresji przesyłanych danych

domyślnie: bez kompresji

Algorytm deflate jest standardową metodą kompresji zgodnie z RFC 1951.

szczegółowość logowania

Poziom logowania można określić przy pomocy jednej z nazw lub liczb: emerg (0), alert (1), crit (2), err (3), warning (4), notice (5), info (6) lub debug (7). Zapisywane są komunikaty o poziomie niższym (numerycznie) lub równym podanemu. Domyślnym poziomem jest notice (5).

Jakkolwiek użycie debug = debug lub debug = 7 zapewnia najbardziej szczegółowe logi, ich zawartość jest użyteczna jedynie dla programistów zajmujących się stunnelem. Użyj tego poziomu logowania jedynie jeśli jesteś programistką/programistą stunnela, albo przygotowujesz szczegółowe informacje celem przesłania do wsparcia technicznego. W przeciwnym wypadku próba analizy zawartości logów będzie jedynie źródłem dodatkowego zamieszania.

O ile nie wyspecyfikowano podsystemu użyty będzie domyślny: daemon. Podsystemy nie są wspierane przez platformę Win32.

Wielkość liter jest ignorowana zarówno dla poziomu jak podsystemu.

ścieżka do gniazda programu Entropy Gathering Daemon

Opcja pozwala określić ścieżkę do gniazda programu Entropy Gathering Daemon używanego do zainicjalizowania generatora ciągów pseudolosowych biblioteki OpenSSL.

wybór sprzętowego urządzenia kryptograficznego

domyślnie: bez wykorzystania urządzeń kryptograficznych

Sekcja PRZYKŁADY zawiera przykładowe konfiguracje wykorzystujące urządzenia kryptograficzne.

konfiguracja urządzenia kryptograficznego
lista zadań OpenSSL oddelegowanych do bieżącego urządzenia

Parametrem jest lista oddzielonych przecinkami zadań OpenSSL, które mają zostać oddelegowane do bieżącego urządzenia kryptograficznego.

W zależności od konkretnego urządzenia dostępne mogą być następujące zadania: ALL, RSA, DSA, ECDH, ECDSA, DH, RAND, CIPHERS, DIGESTS, PKEY, PKEY_CRYPTO, PKEY_ASN1.

tryb FIPS 140-2

Opcja pozwala wyłączyć wejście w tryb FIPS, jeśli stunnel został skompilowany ze wsparciem dla FIPS 140-2.

domyślnie: no (od wersji 5.00)

tryb pierwszoplanowy

Użycie tej opcji powoduje, że stunnel nie przechodzi w tło.

Parametr yes powoduje dodatkowo, że komunikaty diagnostyczne logowane są na standardowy strumień błędów (stderr) oprócz wyjść zdefiniowanych przy pomocy opcji syslog i output.

ikonka wyświetlana przy obecności aktywnych połączeń do usługi

W systemie Windows ikonka to plik .ico zawierający obrazek 16x16 pikseli.

ikonka wyświetlana, jeżeli nie został załadowany poprawny plik konfiguracyjny

W systemie Windows ikonka to plik .ico zawierający obrazek 16x16 pikseli.

ikonka wyświetlana przy braku aktywnych połączeń do usługi

W systemie Windows ikonka to plik .ico zawierający obrazek 16x16 pikseli.

obsługa logów

Ta opcja pozwala określić, czy nowe logi w pliku (określonym w opcji output) będą dodawane czy nadpisywane.

domyślnie: append

plik, do którego dopisane zostaną logi

Użycie tej opcji powoduje dopisanie logów do podanego pliku.

Do kierowania komunikatów na standardowe wyjście (na przykład po to, żeby zalogować je programem splogger z pakietu daemontools) można podać jako parametr urządzenie /dev/stdout.

położenie pliku z numerem procesu

Jeżeli argument jest pusty, plik nie zostanie stworzony.

Jeżeli zdefiniowano katalog chroot, to ścieżka do pid jest określona względem tego katalogu.

liczba bajtów do zainicjowania generatora pseudolosowego
ścieżka do pliku zawierającego losowe dane

Biblioteka OpenSSL użyje danych z tego pliku do zainicjowania generatora pseudolosowego.

nadpisz plik nowymi wartościami pseudolosowymi

domyślnie: yes (nadpisz)

nazwa usługi

Podana nazwa usługi będzie używana jako nazwa usługi dla inicjalizacji sysloga, oraz dla biblioteki TCP Wrapper w trybie inetd. Chociaż technicznie można użyć tej opcji w trybie w sekcji usług, to jest ona użyteczna jedynie w opcjach globalnych.

domyślnie: stunnel

włącz logowanie poprzez mechanizm syslog

domyślnie: yes (włącz)

włącz ikonkę w prawym dolnym rogu ekranu

domyślnie: yes (włącz)

OPCJE USŁUG

Każda sekcja konfiguracji usługi zaczyna się jej nazwą ujętą w nawias kwadratowy. Nazwa usługi używana jest do kontroli dostępu przez bibliotekę libwrap (TCP wrappers) oraz pozwala rozróżnić poszczególne usługi w logach.

Jeżeli stunnel ma zostać użyty w trybie inetd, gdzie za odebranie połączenia odpowiada osobny program (zwykle inetd, xinetd lub tcpserver), należy przeczytać sekcję TRYB INETD poniżej.

nasłuchuje na połączenia na podanym adresie i porcie

Jeżeli nie został podany adres, stunnel domyślnie nasłuchuje na wszystkich adresach IPv4 lokalnych interfejsów.

Aby nasłuchiwać na wszystkich adresach IPv6 należy użyć:

    accept = :::port
    
katalog Centrum Certyfikacji

Opcja określa katalog, w którym stunnel będzie szukał certyfikatów, jeżeli użyta została opcja verifyChain lub verifyPeer. Pliki z certyfikatami muszą posiadać specjalne nazwy XXXXXXXX.0, gdzie XXXXXXXX jest skrótem kryptograficznym reprezentacji DER nazwy podmiotu certyfikatu.

Funkcja skrótu została zmieniona w OpenSSL 1.0.0. Należy wykonać c_rehash przy zmianie OpenSSL 0.x.x na 1.x.x.

Jeżeli zdefiniowano katalog chroot, to ścieżka do CApath jest określona względem tego katalogu.

plik Centrum Certyfikacji

Opcja pozwala określić położenie pliku zawierającego certyfikaty używane przez opcję verifyChain lub verifyPeer.

plik z łańcuchem certyfikatów

Opcja określa położenie pliku zawierającego certyfikaty używane przez program stunnel do uwierzytelnienia się przed drugą stroną połączenia. Plik powinien zawierać kompletny łańcuch certyfikatów począwszy od certyfikatu klienta/serwera, a skończywszy na samopodpisanym certyfikacie głównego CA. Obsługiwane są pliki w formacie PEM lub P12.

Certyfikat jest konieczny, aby używać programu w trybie serwera. W trybie klienta certyfikat jest opcjonalny.

Jeżeli używane jest sprzętowe urządzenie kryptograficzne, to opcja cert pozwala wybrać identyfikator używanego certyfikatu.

adres email podmiotu przedstawionego certyfikatu

Pojedyncza sekcja może zawierać wiele wystąpień opcji checkEmail. Certyfikaty są akceptowane, jeżeli sekcja nie weryfikuje podmiotu certyfikatu, albo adres email przedstawionego certyfikatu pasuje do jednego z adresów email określonych przy pomocy checkEmail.

Opcja ta wymaga biblioteki OpenSSL w wersji 1.0.2 lub nowszej.

nazwa serwera podmiotu przedstawionego certyfikatu

Pojedyncza sekcja może zawierać wiele wystąpień opcji checkHost. Certyfikaty są akceptowane, jeżeli sekcja nie weryfikuje podmiotu certyfikatu, albo nazwa serwera przedstawionego certyfikatu pasuje do jednego nazw określonych przy pomocy checkHost.

Opcja ta wymaga biblioteki OpenSSL w wersji 1.0.2 lub nowszej.

adres IP podmiotu przedstawionego certyfikatu

Pojedyncza sekcja może zawierać wiele wystąpień opcji checkIP. Certyfikaty są akceptowane, jeżeli sekcja nie weryfikuje podmiotu certyfikatu, albo adres IP przedstawionego certyfikatu pasuje do jednego z adresów IP określonych przy pomocy checkIP.

Opcja ta wymaga biblioteki OpenSSL w wersji 1.0.2 lub nowszej.

lista dozwolonych szyfrów dla protokołów SSLv2, SSLv3, TLSv1, TLSv1.1, TLSv1.2

Ta opcja nie wpływa na listę parametrów kryptograficznych dla protokołu TLSv1.3

Parametrem tej opcji jest lista szyfrów, które będą użyte przy otwieraniu nowych połączeń TLS, np.: DES-CBC3-SHA:IDEA-CBC-MD5

lista dozwolonych parametrów kryptograficznych dla protokołu TLSv1.3

Parametrem tej opcji są listy parametrów kryptograficznych w kolejności ich preferowania.

Opcja ciphersuites jest dostępna począwszy od OpenSSL 1.1.1.

domyślnie: TLS_CHACHA20_POLY1305_SHA256: TLS_AES_256_GCM_SHA384: TLS_AES_128_GCM_SHA256

tryb kliencki (zdalna usługa używa TLS)

domyślnie: no (tryb serwerowy)

komenda konfiguracyjna OpenSSL

Komenda konfiguracyjna OpenSSL zostaje wykonana z podanym parametrem. Pozwala to na wydawanie komend konfiguracyjnych OpenSSL z pliku konfiguracyjnego stunnela. Dostępne komendy opisane są w podręczniku SSL_CONF_cmd(3ssl).

Możliwe jest wyspecyfikowanie wielu opcji OpenSSL przez wielokrotne użycie komendy config.

Zamiast wyłączać config = Curves:list_curves użyj opcji curves w celu ustawienia krzywych eliptycznych.

Opcja ta wymaga biblioteki OpenSSL w wersji 1.0.2 lub nowszej.

połącz się ze zdalnym serwerem na podany port

Jeżeli nie został podany adres, stunnel domyślnie łączy się z lokalnym serwerem.

Komenda może być użyta wielokrotnie w pojedynczej sekcji celem zapewnienia wysokiej niezawodności lub rozłożenia ruchu pomiędzy wiele serwerów.

katalog List Odwołanych Certyfikatów (CRL)

Opcja określa katalog, w którym stunnel będzie szukał list CRL używanych przez opcje verifyChain i verifyPeer. Pliki z listami CRL muszą posiadać specjalne nazwy XXXXXXXX.r0, gdzie XXXXXXXX jest skrótem listy CRL.

Funkcja skrótu została zmieniona OpenSSL 1.0.0. Należy wykonać c_rehash przy zmianie OpenSSL 0.x.x na 1.x.x.

Jeżeli zdefiniowano katalog chroot, to ścieżka do CRLpath jest określona względem tego katalogu.

plik List Odwołanych Certyfikatów (CRL)

Opcja pozwala określić położenie pliku zawierającego listy CRL używane przez opcje verifyChain i verifyPeer.

krzywe ECDH odddzielone ':'

Wersje OpenSSL starsze niż 1.1.1 pozwalają na użycie tylko jednej krzywej.

Listę dostępnych krzywych można uzyskać poleceniem:

    openssl ecparam -list_curves
    

domyślnie:

    X25519:P-256:X448:P-521:P-384 (począwszy od OpenSSL 1.1.1)
    prime256v1 (OpenSSL starszy niż 1.1.1)
    
typ identyfikatora połączenia klienta

Identyfikator ten pozwala rozróżnić wpisy w logu wygenerowane dla poszczególnych połączeń.

Aktualnie wspierane typy:

Kolejny numer połączenia jest unikalny jedynie w obrębie pojedynczej instancji programu stunnel, ale bardzo krótki. Jest on szczególnie użyteczny przy ręcznej analizie logów.
Ten rodzaj identyfikatora jest globalnie unikalny, ale znacznie dłuższy, niż kolejny numer połączenia. Jest on szczególnie użyteczny przy zautomatyzowanej analizie logów.
Identyfikator wątku systemu operacyjnego nie jest ani unikalny (nawet w obrębie pojedynczej instancji programu stunnel), ani krótki. Jest on szczególnie użyteczny przy diagnozowaniu problemów z oprogramowaniem lub konfiguracją.
Identyfikator procesu (PID) może być użyteczny w trybie inetd.

domyślnie: sequential

szczegółowość logowania

Poziom logowania można określić przy pomocy jednej z nazw lub liczb: emerg (0), alert (1), crit (2), err (3), warning (4), notice (5), info (6) lub debug (7). Zapisywane są komunikaty o poziomie niższym (numerycznie) lub równym podanemu. Do uzyskania najwyższego poziomu szczegółowości można użyć opcji debug = debug lub debug = 7. Domyślnym poziomem jest notice (5).

opóźnij rozwinięcie adresu DNS podanego w opcji connect

Opcja jest przydatna przy dynamicznym DNS, albo gdy usługa DNS nie jest dostępna przy starcie programu stunnel (klient VPN, połączenie wdzwaniane).

Opóźnione rozwijanie adresu DNS jest włączane automatycznie, jeżeli nie powiedzie się rozwinięcie któregokolwiek z adresów connect dla danej usługi.

Opóźnione rozwijanie adresu automatycznie aktywuje failover = prio.

domyślnie: no

wybierz urządzenie dla usługi
wybierz urządzenie dla usługi

Urządzenia są numerowane od 1 w górę.

wykonaj lokalny program przystosowany do pracy z superdemonem inetd

Jeżeli zdefiniowano katalog chroot, to ścieżka do exec jest określona względem tego katalogu.

Na platformach Unix ustawiane są następujące zmienne środowiskowe: REMOTE_HOST, REMOTE_PORT, SSL_CLIENT_DN, SSL_CLIENT_I_DN.

argumenty do opcji exec włącznie z nazwą programu ($0)

Cytowanie nie jest wspierane w obecnej wersji programu. Argumenty są rozdzielone dowolną liczbą białych znaków.

Strategia wybierania serwerów wyspecyfikowanych parametrami "connect".
round robin - sprawiedliwe rozłożenie obciążenia
priority - użyj kolejności opcji w pliku konfiguracyjnym

domyślnie: prio

weryfikuj nazwę zdalnego użytkownika korzystając z protokołu IDENT (RFC 1413)
wczytaj fragmenty plików konfiguracyjnych z podanego katalogu

Pliki są wczytywane w rosnącej kolejności alfabetycznej ich nazw. Rekomendowana konwencja nazewnictwa plików

dla opcji globalnych:

        00-global.conf
    

dla lokalnych opcji usług:

        01-service.conf
        02-service.conf
    
klucz prywatny do certyfikatu podanego w opcji cert

Klucz prywatny jest potrzebny do uwierzytelnienia właściciela certyfikatu. Ponieważ powinien on być zachowany w tajemnicy, prawa do jego odczytu powinien mieć wyłącznie właściciel pliku. W systemie Unix można to osiągnąć komendą:

    chmod 600 keyfile
    

Jeżeli używane jest sprzętowe urządzenie kryptograficzne, to opcja key pozwala wybrać identyfikator używanego klucza prywatnego.

domyślnie: wartość opcji cert

włącz lub wyłącz korzystanie z /etc/hosts.allow i /etc/hosts.deny.

domyślnie: no (od wersji 5.00)

IP źródła do nawiązywania zdalnych połączeń

Domyślnie używane jest IP najbardziej zewnętrznego interfejsu w stronę serwera, do którego nawiązywane jest połączenie.

responder OCSP do weryfikacji certyfikatów
weryfikuj certyfikaty przy użyciu respondertów AIA

Opcja OCSPaia pozwala na weryfikowanie certyfikatów przy pomocy listy URLi responderów OCSP przesłanych w rozszerzeniach AIA (Authority Information Access).

flaga respondera OCSP

Aktualnie wspierane flagi: NOCERTS, NOINTERN, NOSIGS, NOCHAIN, NOVERIFY, NOEXPLICIT, NOCASIGN, NODELEGATED, NOCHECKS, TRUSTOTHER, RESPID_KEY, NOTIME

Aby wyspecyfikować kilka flag należy użyć OCSPflag wielokrotnie.

wysyłaj i weryfikuj OCSP nonce

Opcja OCSPnonce zabezpiecza protokół OCSP przed atakami powtórzeniowymi. Ze względu na złożoność obliczeniową rozszerzenie nonce jest zwykle wspierane jedynie przez wewnętrzne (np. korporacyjne), a nie przez publiczne respondery OCSP.

opcje biblioteki OpenSSL

Parametrem jest nazwa opcji zgodnie z opisem w SSL_CTX_set_options(3ssl), ale bez przedrostka SSL_OP_. stunnel -options wyświetla opcje dozwolone w aktualnej kombinacji programu stunnel i biblioteki OpenSSL.

Aby wyspecyfikować kilka opcji należy użyć options wielokrotnie. Nazwa opcji może być poprzedzona myślnikiem ("-") celem wyłączenia opcji.

Na przykład, dla zachowania kompatybilności z błędami implementacji TLS w programie Eudora, można użyć opcji:

    options = DONT_INSERT_EMPTY_FRAGMENTS
    

domyślnie:

    options = NO_SSLv2
    options = NO_SSLv3
    

Począwszy od OpenSSL 1.1.0, zamiast wyłączać określone wersje protokołów TLS użyj opcji sslVersionMax lub sslVersionMin.

negocjuj TLS podanym protokołem aplikacyjnym

Opcja ta włącza wstępną negocjację szyfrowania TLS dla wybranego protokołu aplikacyjnego. Opcji protocol nie należy używać z szyfrowaniem TLS na osobnym porcie.

Aktualnie wspierane protokoły:

Nieudokumentowane rozszerzenie protokołu CIFS wspierane przez serwer Samba. Wsparcie dla tego rozszerzenia zostało zarzucone w wersji 3.0.0 serwera Samba.
Negocjacja RFC 2817 - Upgrading to TLS Within HTTP/1.1, rozdział 5.2 - Requesting a Tunnel with CONNECT

Ten protokół jest wspierany wyłącznie w trybie klienckim.

Negocjacja RFC 2595 - Using TLS with IMAP, POP3 and ACAP
Negocjacja RFC 2830 - Lightweight Directory Access Protocol (v3): Extension for Transport Layer Security
Negocjacja RFC 4642 - Using Transport Layer Security (TLS) with Network News Transfer Protocol (NNTP)

Ten protokół jest wspierany wyłącznie w trybie klienckim.

Negocjacja http://www.postgresql.org/docs/8.3/static/protocol-flow.html#AEN73982
Negocjacja RFC 2449 - POP3 Extension Mechanism
Przekazywanie oryginalnego IP klienta przez protokół HAProxy PROXY w wersji 1 https://www.haproxy.org/download/1.8/doc/proxy-protocol.txt
Negocjacja RFC 2487 - SMTP Service Extension for Secure SMTP over TLS
Wspierany jest protokół SOCKS w wersjach 4, 4a i 5. Protokół SOCKS enkapsulowany jest w protokole TLS, więc adres serwera docelowego nie jest widoczny dla napastnika przechwytującego ruch sieciowy.

http://www.openssh.com/txt/socks4.protocol

http://www.openssh.com/txt/socks4a.protocol

Nie jest wspierana komenda BIND protokołu SOCKS. Przesłana wartość parametru USERID jest ignorowana.

Sekcja PRZYKŁADY zawiera przykładowe pliki konfiguracyjne VPNa zbudowanego w oparciu o szyfrowany protokół SOCKS.

rodzaj uwierzytelnienia do negocjacji protokołu

Opcja ta jest wpierana wyłącznie w klienckich protokołach 'connect' i 'smtp'.

W protokole 'connect' wspierane jest uwierzytelnienie 'basic' oraz 'ntlm'. Domyślnym rodzajem uwierzytelnienia protokołu 'connect' jest 'basic'.

W protokole 'smtp' wspierane jest uwierzytelnienie 'plain' oraz 'login'. Domyślnym rodzajem uwierzytelnienia protokołu 'smtp' jest 'plain'.

domena do negocjacji protokołu

W obecnej wersji opcja ma zastosowanie wyłącznie w protokole 'connect'.

nagłówek do negocjacji protokołu

W obecnej wersji opcja ma zastosowanie wyłącznie w protokole 'connect'.

adres hosta do negocjacji protokołu

Dla protokołu 'connect', protocolHost określa docelowy serwer TLS, do którego połączyć ma się proxy. Adres serwera proxy, do którego łączy się stunnel, musi być określony przy pomocy opcji connect.

Dla protokołu 'smtp', protocolHost określa wartość HELO/EHLO wysyłanego przy negocjacji klienta.

hasło do negocjacji protokołu

Opcja ta jest wspierana wyłącznie w klienckich protokołach 'connect' i 'smtp'.

nazwa użytkownika do negocjacji protokołu

Opcja ta jest wspierana wyłącznie w klienckich protokołach 'connect' i 'smtp'.

tożsamość klienta PSK

PSKidentity może zostać użyte w sekcjach klienckich do wybrania tożsamości użytej do uwierzytelnienia PSK. Opcja jest ignorowana w sekcjach serwerowych.

domyślnie: pierwsza tożsamość zdefiniowana w pliku PSKsecrets

plik z tożsamościami i kluczami PSK

Każda linia pliku jest w następującym formacie:

    TOŻSAMOŚĆ:KLUCZ
    

Szesnastkowe klucze są automatycznie konwertowane do postaci binarnej. Klucz musi być mieć przynajmniej 16 bajtów, co w przypadku kluczy szesnastkowych przekłada się na przynajmniej 32 znaki. Należy ograniczyć dostęp do czytania lub pisania do tego pliku.

alokuj pseudo-terminal dla programu uruchamianego w opcji 'exec'
przekieruj klienta, któremu nie udało się poprawnie uwierzytelnić przy pomocy certyfikatu

Opcja działa wyłącznie w trybie serwera. Część negocjacji protokołów jest niekompatybilna z opcją redirect.

pozwalaj na renegocjację TLS

Zastosowania renegocjacji TLS zawierają niektóre scenariusze uwierzytelniania oraz renegocjację kluczy dla długotrwałych połączeń.

Z drugiej strony własność na może ułatwić trywialny atak DoS poprzez wygenerowanie obciążenia procesora:

http://vincent.bernat.im/en/blog/2011-ssl-dos-mitigation.html

Warto zauważyć, że zablokowanie renegocjacji TLS nie zabezpiecza w pełni przed opisanym problemem.

domyślnie: yes (o ile wspierane przez OpenSSL)

sygnalizuj wystąpienie błędu przy pomocy flagi TCP RST

Opcja nie jest wspierana na niektórych platformach.

domyślnie: yes

połącz ponownie sekcję connect+exec po rozłączeniu

domyślnie: no

ustaw poziom bezpieczeństwa

Znaczenie każdego poziomu opisano poniżej:

Wszystko jest dozwolone.
Poziom bezpieczeństwa zapewniający minimum 80 bitów bezpieczeństwa. Żadne parametry kryptograficzne oferujące poziom bezpieczeństwa poniżej 80 bitów nie mogą zostać użyte. W związku z tym RSA, DSA oraz klucze DH krótsze niż 1024 bity, a także klucze ECC krótsze niż 160 bitów i wszystkie eksportowe zestawy szyfrów są niedozwolone. Użycie SSLv2 jest zabronione. Wszelkie listy parametrów kryptograficznych używające MD5 do MAC są zabronione.
Poziom bezpieczeństwa zapewniający 112 bitów bezpieczeństwa. W związku z tym RSA, DSA oraz klucze DH krótsze niż 2048 bitów, a także klucze ECC krótsze niż 224 bity są niedozwolone. Oprócz wyłączeń z poziomu 1 zabronione jest także korzystanie z zestawów szyfrów używających RC4. Użycie SSLv3 jest zabronione. Kompresja jest wyłączona.
Poziom bezpieczeństwa zapewniający 128 bitów bezpieczeństwa. W związku z tym RSA, DSA oraz klucze DH krótsze niż 3072 bity, a także klucze ECC krótsze niż 256 bitów są niedozwolone. Oprócz wyłączeń z poziomu 2 zabronione jest także korzystanie z zestawów szyfrów nie zapewniających utajniania z wyprzedzeniem (forward secrecy). Wersje TLS starsze niż 1.1 są zabronione. Bilety sesji są wyłączone.
Poziom bezpieczeństwa zapewniający 192 bity bezpieczeństwa. W związku z tym RSA, DSA oraz klucze DH krótsze niż 7680 bitów, a także klucze ECC krótsze niż 384 bity są niedozwolone. Listy parametrów kryptograficznych używających SHA1 do MAC są zabronione. Wersje TLS starsze niż 1.2 są zabronione.
Poziom bezpieczeństwa zapewniający 256 bitów bezpieczeństwa. W związku z tym RSA, DSA oraz klucze DH krótsze niż 15360 bitów, a także klucze ECC krótsze niż 512 bitów są niedozwolone.

Opcja securityLevel jest dostępna począwszy od OpenSSL 1.1.0.

wymagaj certyfikatu klienta dla verifyChain lub verifyPeer

Przy opcji requireCert ustawionej na no, stunnel akceptuje połączenia klientów, które nie wysłały certyfikatu.

Zarówno verifyChain = yes jak i verifyPeer = yes automatycznie ustawiają requireCert na yes.

domyślnie: no

identyfikator grupy Unix

Jako opcja globalna: grupa, z której prawami pracował będzie stunnel.

Jako opcja usługi: grupa gniazda Unix utworzonego przy pomocy opcji "accept".

identyfikator użytkownika Unix

Jako opcja globalna: użytkownik, z którego prawami pracował będzie stunnel.

Jako opcja usługi: właściciel gniazda Unix utworzonego przy pomocy opcji "accept".

rozmiar pamięci podręcznej sesji TLS

Parametr określa maksymalną liczbę pozycji wewnętrznej pamięci podręcznej sesji.

Wartość 0 oznacza brak ograniczenia rozmiaru. Nie jest to zalecane dla systemów produkcyjnych z uwagi na ryzyko ataku DoS przez wyczerpanie pamięci RAM.

przeterminowanie pamięci podręcznej sesji TLS

Parametr określa czas w sekundach, po którym sesja TLS zostanie usunięta z pamięci podręcznej.

zezwalaj lub nie zezwalaj na wznawianie sesji

domyślnie: yes

adres sessiond - serwera cache sesji TLS
Użyj usługi jako podrzędnej (virtualnego serwera) dla rozszerzenia TLS Server Name Indication (RFC 3546).

NAZWA_USŁUGI wskazuje usługę nadrzędną, która odbiera połączenia od klientów przy pomocy opcji accept. WZORZEC_NAZWY_SERWERA wskazuje nazwę serwera wirtualnego. Wzorzec może zaczynać się znakiem '*', np. '*.example.com". Z pojedynczą usługą nadrzędną powiązane jest zwykle wiele usług podrzędnych. Opcja sni może być również użyta wielokrotnie w ramach jednej usługi podrzędnej.

Zarówno usługa nadrzędna jak i podrzędna nie może być skonfigurowana w trybie klienckim.

Opcja connect usługi podrzędnej jest ignorowana w połączeniu z opcją protocol, gdyż połączenie do zdalnego serwera jest w tym wypadku nawiązywane przed negocjacją TLS.

Uwierzytelnienie przy pomocy biblioteki libwrap jest realizowane dwukrotnie: najpierw dla usługi nadrzędnej po odebraniu połączenia TCP, a następnie dla usługi podrzędnej podczas negocjacji TLS.

Opcja sni jest dostępna począwszy od OpenSSL 1.0.0.

Użyj parametru jako wartości rozszerzenia TLS Server Name Indication (RFC 3546).

Pusta wartość parametru NAZWA_SERWERA wyłącza wysyłanie rozszerzenia SNI.

Opcja sni jest dostępna począwszy od OpenSSL 1.0.0.

ustaw opcję na akceptującym/lokalnym/zdalnym gnieździe

Dla opcji linger wartości mają postać l_onof:l_linger. Dla opcji time wartości mają postać tv_sec:tv_usec.

Przykłady:

    socket = l:SO_LINGER=1:60
        ustaw jednominutowe przeterminowanie
        przy zamykaniu lokalnego gniazda
    socket = r:SO_OOBINLINE=yes
        umieść dane pozapasmowe (out-of-band)
        bezpośrednio w strumieniu danych
        wejściowych dla zdalnych gniazd
    socket = a:SO_REUSEADDR=no
        zablokuj ponowne używanie portu
        (domyślnie włączone)
    socket = a:SO_BINDTODEVICE=lo
        przyjmuj połączenia wyłącznie na
        interfejsie zwrotnym (ang. loopback)
    
wersja protokołu TLS

Wspierane wersje: all, SSLv2, SSLv3, TLSv1, TLSv1.1, TLSv1.2, TLSv1.3

Dostępność konkretnych protokołów zależy od użytej wersji OpenSSL. Starsze wersje OpenSSL nie wspierają TLSv1.1, TLSv1.2, TLSv1.3. Nowsze wersje OpenSSL nie wspierają SSLv2.

Przestarzałe protokoły SSLv2 i SSLv3 są domyślnie wyłączone.

Począwszy od OpenSSL 1.1.0, ustawienie

    sslVersion = WERSJA_SSL
    

jest równoważne opcjom

    sslVersionMax = WERSJA_SSL
    sslVersionMin = WERSJA_SSL
    
maksymalna wspierana wersja protokołu TLS

Wspierane wersje: all, SSLv3, TLSv1, TLSv1.1, TLSv1.2, TLSv1.3

all włącza wszystkie wersje protokołów aż do maksymalnej wersji wspieranej przez bibliotekę użytej wersji OpenSSL.

Dostępność konkretnych protokołów zależy od użytej wersji OpenSSL.

Opcja sslVersionMax jest dostępna począwszy od OpenSSL 1.1.0.

domyślnie: all

minimalna wspierana wersja protokołu TLS

Wspierane wersje: all, SSLv3, TLSv1, TLSv1.1, TLSv1.2, TLSv1.3

all włącza wszystkie wersje protokołów aż do minimalnej wersji wspieranej przez bibliotekę użytej wersji OpenSSL.

Dostępność konkretnych protokołów zależy od użytej wersji OpenSSL.

Opcja sslVersionMin jest dostępna począwszy od OpenSSL 1.1.0.

domyślnie: TLSv1

rozmiar stosu procesora tworzonych wątków

Zbyt duży stos zwiększa zużycie pamięci wirtualnej. Zbyt mały stos może powodować problemy ze stabilnością aplikacji.

domyślnie: 65536 bytes (wystarczający dla testowanych platform)

szesnastkowy klucz symetryczny używany przez serwer do zapewnienia poufności biletów sesji

Bilety sesji zdefiniowane w RFC 5077 zapewniają ulepszoną możliwość wznawiania sesji, w której implementacja serwera nie jest wymagana do utrzymania stanu sesji.

Łączne użycie opcji ticketKeySecret i ticketMacSecret umożliwia wznawianie sesji na klastrze serwerów lub wznowienie sesji po restarcie serwera.

Klucz musi mieć rozmiar 16 lub 32 bajtów, co przekłada się na dokładnie 32 lub 64 cyfry szesnastkowe. Poszczególne bajty mogą być opcjonalnie oddzielone dwukropkami.

Opcja działa wyłącznie w trybie serwera.

Opcja ticketKeySecret jest dostępna począwszy od OpenSSL 1.0.0.

Wyłączenie opcji NO_TICKET jest wymagane dla obsługi biletów sesji w OpenSSL-u starszym niż 1.1.1, ale opcja ta jest niekompatybilna z opcją redirect.

szesnastkowy klucz symetryczny używany przez serwer zapewnienia integralności biletów sesji

Klucz musi mieć rozmiar 16 lub 32 bajtów, co przekłada się na dokładnie 32 lub 64 cyfry szesnastkowe. Poszczególne bajty mogą być opcjonalnie oddzielone dwukropkami.

Opcja działa wyłącznie w trybie serwera.

Opcja ticketMacSecret jest dostępna począwszy od OpenSSL 1.0.0.

czas oczekiwania na spodziewane dane
czas oczekiwania na close_notify (ustaw na 0, jeżeli klientem jest MSIE)
czas oczekiwania na nawiązanie połączenia
maksymalny czas utrzymywania bezczynnego połączenia
tryb przezroczystego proxy na wspieranych platformach

Wspierane wartości:

Zablokuj wsparcie dla przezroczystego proxy. Jest to wartość domyślna.
Przepisz adres, aby nawiązywane połączenie wydawało się pochodzić bezpośrednio od klienta, a nie od programu stunnel.

Opcja jest aktualnie obsługiwana w:

Konfiguracja wymaga następujących ustawień iptables oraz routingu (na przykład w pliku /etc/rc.local lub analogicznym):

    iptables -t mangle -N DIVERT
    iptables -t mangle -A PREROUTING -p tcp -m socket -j DIVERT
    iptables -t mangle -A DIVERT -j MARK --set-mark 1
    iptables -t mangle -A DIVERT -j ACCEPT
    ip rule add fwmark 1 lookup 100
    ip route add local 0.0.0.0/0 dev lo table 100
    echo 0 >/proc/sys/net/ipv4/conf/lo/rp_filter
    

Konfiguracja ta wymaga, aby stunnel był wykonywany jako root i bez opcji setuid.

Konfiguracja ta wymaga skompilowania jądra z opcją transparent proxy. Docelowa usługa musi być umieszczona na osobnej maszynie, do której routing kierowany jest poprzez serwer stunnela.

Dodatkowo stunnel powinien być wykonywany jako root i bez opcji setuid.

Konfiguracja ta wymaga skonfigurowania firewalla i routingu. stunnel musi być wykonywany jako root i bez opcji setuid.
Konfiguracja ta jest realizowana przy pomocy biblioteki libstunnel.so. Do załadowania biblioteki wykorzystywana jest zmienna środowiskowa _RLD_LIST na platformie Tru64 lub LD_PRELOAD na innych platformach.
Oryginalny adres docelowy jest używany zamiast opcji connect.

Przykładowa konfiguracja przezroczystego adresu docelowego:

    [transparent]
    client = yes
    accept = <port_stunnela>
    transparent = destination
    

Konfiguracja wymaga ustawień iptables, na przykład w pliku /etc/rc.local lub analogicznym.

W przypadku docelowej usługi umieszczonej na tej samej maszynie:

    /sbin/iptables -t nat -I OUTPUT -p tcp --dport <port_przekierowany> \
        -m ! --uid-owner <identyfikator_użytkownika_stunnela> \
        -j DNAT --to-destination <lokalne_ip>:<lokalny_port>
    

W przypadku docelowej usługi umieszczonej na zdalnej maszynie:

    /sbin/iptables -I INPUT -i eth0 -p tcp --dport <port_stunnela> -j ACCEPT
    /sbin/iptables -t nat -I PREROUTING -p tcp --dport <port_przekierowany> \
        -i eth0 -j DNAT --to-destination <lokalne_ip>:<port_stunnela>
    

Przezroczysty adres docelowy jest aktualnie wspierany wyłącznie w systemie Linux.

Użyj przezroczystego proxy zarówno dla adresu źródłowego jak i docelowego.

Dla zapewnienia kompatybilności z wcześniejszymi wersjami wspierane są dwie dodatkowe opcje:

Opcja została przemianowana na source.
Opcja została przemianowana na none.
weryfikuj certyfikat drugiej strony połączenia

Opcja ta jest przestarzała i należy ją zastąpić przez opcje verifyChain i verifyPeer.

zarządaj certyfikatu i zignoruj go
weryfikuj, jeżeli został przedstawiony
weryfikuj z zainstalowanym certyfikatem Centrum Certyfikacji
weryfikuj z lokalnie zainstalowanym certyfikatem drugiej strony
weryfikuj z certyfikatem drugiej strony ignorując łańcuch CA
nie weryfikuj
weryfikuj łańcuch certyfikatów drugiej strony

Do weryfikacji certyfikatu serwera kluczowe jest, aby wymagać również konkretnego certyfikatu przy pomocy checkHost lub checkIP.

Samopodpisany certyfikat głównego CA należy umieścić albo w pliku podanym w opcji CAfile, albo w katalogu podanym w opcji CApath.

domyślnie: no

weryfikuj certyfikat drugiej strony

Certyfikat drugiej strony należy umieścić albo w pliku podanym w opcji CAfile, albo w katalogu podanym w opcji CApath.

domyślnie: no

ZWRACANA WARTOŚĆ

stunnel zwraca zero w przypadku sukcesu, lub wartość niezerową w przypadku błędu.

SIGNAŁY

Następujące sygnały mogą być użyte do sterowania programem w systemie Unix:

Załaduj ponownie plik konfiguracyjny.

Niektóre globalne opcje nie będą przeładowane:

  • chroot
  • foreground
  • pid
  • setgid
  • setuid

Jeżeli wykorzystywana jest opcja 'setuid' stunnel nie będzie mógł załadować ponownie konfiguracji wykorzystującej uprzywilejowane (<1024) porty.

Jeżeli wykorzystywana jest opcja 'chroot' stunnel będzie szukał wszystkich potrzebnych plików (łącznie z plikiem konfiguracyjnym, certyfikatami, logiem i plikiem pid) wewnątrz katalogu wskazanego przez 'chroot'.

Zamknij i otwórz ponownie log. Funkcja ta może zostać użyta w skrypcie rotującym log programu stunnel.
Zapisz w logu listę aktywnych połączeń.
Zakończ działanie programu.

Skutek wysłania innych sygnałów jest niezdefiniowany.

PRZYKŁADY

Szyfrowanie połączeń do lokalnego serwera imapd można użyć:

    [imapd]
    accept = 993
    exec = /usr/sbin/imapd
    execArgs = imapd

albo w trybie zdalnym:

    [imapd]
    accept = 993
    connect = 143

Aby umożliwić lokalnemu klientowi poczty elektronicznej korzystanie z serwera imapd przez TLS należy skonfigurować pobieranie poczty z adresu localhost i portu 119, oraz użyć następującej konfiguracji:

    [imap]
    client = yes
    accept = 143
    connect = serwer:993

W połączeniu z programem pppd stunnel pozwala zestawić prosty VPN. Po stronie serwera nasłuchującego na porcie 2020 jego konfiguracja może wyglądać następująco:

    [vpn]
    accept = 2020
    exec = /usr/sbin/pppd
    execArgs = pppd local
    pty = yes

Poniższy plik konfiguracyjny może być wykorzystany do uruchomienia programu stunnel w trybie inetd. Warto zauważyć, że w pliku konfiguracyjnym nie ma sekcji [nazwa_usługi].

    exec = /usr/sbin/imapd
    execArgs = imapd

Aby skonfigurować VPN można użyć następującej konfiguracji klienta:

    [socks_client]
    client = yes
    accept = 127.0.0.1:1080
    connect = vpn_server:9080
    verifyPeer = yes
    CAfile = stunnel.pem

Odpowiadająca jej konfiguracja serwera vpn_server:

    [socks_server]
    protocol = socks
    accept = 9080
    cert = stunnel.pem
    key = stunnel.key

Do przetestowania konfiguracji można wydać na maszynie klienckiej komendę:

    curl --socks4a localhost http://www.example.com/

Przykładowa konfiguracja serwera SNI:

    [virtual]
    ; usługa nadrzędna
    accept = 443
    cert =  default.pem
    connect = default.internal.mydomain.com:8080
    [sni1]
    ; usługa podrzędna 1
    sni = virtual:server1.mydomain.com
    cert = server1.pem
    connect = server1.internal.mydomain.com:8081
    [sni2]
    ; usługa podrzędna 2
    sni = virtual:server2.mydomain.com
    cert = server2.pem
    connect = server2.internal.mydomain.com:8082
    verifyPeer = yes
    CAfile = server2-allowed-clients.pem

Przykładowa konfiguracja umożliwiająca uwierzytelnienie z użyciem klucza prywatnego przechowywanego w Windows Certificate Store (tylko Windows). W przypadku użycia silnika CAPI, nie należy ustawiać opcji cert, gdyż klucz klienta zostanie automatycznie pobrany z Certificate Store na podstawie zaufanych certyfikatów CA przedstawionych przez serwer.

    engine = capi
    [service]
    engineId = capi
    client = yes
    accept = 127.0.0.1:8080
    connect = example.com:8443

Przykładowa konfiguracja umożliwiająca użycie certyfikatu i klucza prywatnego z urządzenia zgodnego z pkcs11:

    engine = pkcs11
    engineCtrl = MODULE_PATH:opensc-pkcs11.so
    engineCtrl = PIN:123456
    [service]
    engineId = pkcs11
    client = yes
    accept = 127.0.0.1:8080
    connect = example.com:843
    cert = pkcs11:token=MyToken;object=MyCert
    key = pkcs11:token=MyToken;object=MyKey

Przykładowa konfiguracja umożliwiająca użycie certyfikatu i klucza prywatnego umieszczonego na tokenie SoftHSM

    engine = pkcs11
    engineCtrl = MODULE_PATH:softhsm2.dll
    engineCtrl = PIN:12345
    [service]
    engineId = pkcs11
    client = yes
    accept = 127.0.0.1:8080
    connect = example.com:843
    cert = pkcs11:token=MyToken;object=KeyCert

NOTKI

OGRANICZENIA

stunnel nie może być używany do szyfrowania protokołu FTP, ponieważ do przesyłania poszczególnych plików używa on dodatkowych połączeń otwieranych na portach o dynamicznie przydzielanych numerach. Istnieją jednak specjalne wersje klientów i serwerów FTP pozwalające na szyfrowanie przesyłanych danych przy pomocy protokołu TLS.

TRYB INETD (tylko Unix)

W większości zastosowań stunnel samodzielnie nasłuchuje na porcie podanym w pliku konfiguracyjnym i tworzy połączenie z innym portem podanym w opcji connect lub nowym programem podanym w opcji exec. Niektórzy wolą jednak wykorzystywać oddzielny program, który odbiera połączenia, po czym uruchamia program stunnel. Przykładami takich programów są inetd, xinetd i tcpserver.

Przykładowa linia pliku /etc/inetd.conf może wyglądać tak:

    imaps stream tcp nowait root /usr/bin/stunnel
        stunnel /etc/stunnel/imaps.conf

Ponieważ w takich przypadkach połączenie na zdefiniowanym porcie (tutaj imaps) nawiązuje osobny program (tutaj inetd), stunnel nie może używać opcji accept. W pliku konfiguracyjnym nie może być również zdefiniowana żadna usługa ([nazwa_usługi]), ponieważ konfiguracja taka pozwala na nawiązanie tylko jednego połączenia. Wszystkie OPCJE USŁUG powinny być umieszczone razem z opcjami globalnymi. Przykład takiej konfiguracji znajduje się w sekcji PRZYKŁADY.

CERTYFIKATY

Protokół TLS wymaga, aby każdy serwer przedstawiał się nawiązującemu połączenie klientowi prawidłowym certyfikatem X.509. Potwierdzenie tożsamości serwera polega na wykazaniu, że posiada on odpowiadający certyfikatowi klucz prywatny. Najprostszą metodą uzyskania certyfikatu jest wygenerowanie go przy pomocy wolnego pakietu OpenSSL. Więcej informacji na temat generowania certyfikatów można znaleźć na umieszczonych poniżej stronach.

Plik .pem powinien zawierać klucz prywatny oraz podpisany certyfikat (nie żądanie certyfikatu). Otrzymany plik powinien mieć następującą postać:

    -----BEGIN RSA PRIVATE KEY-----
    [zakodowany klucz]
    -----END RSA PRIVATE KEY-----
    -----BEGIN CERTIFICATE-----
    [zakodowany certyfikat]
    -----END CERTIFICATE-----

LOSOWOŚĆ

stunnel potrzebuje zainicjować PRNG (generator liczb pseudolosowych), gdyż protokół TLS wymaga do bezpieczeństwa kryptograficznego źródła dobrej losowości. Następujące źródła są kolejno odczytywane aż do uzyskania wystarczającej ilości entropii:

  • Zawartość pliku podanego w opcji RNDfile.
  • Zawartość pliku o nazwie określonej przez zmienną środowiskową RANDFILE, o ile jest ona ustawiona.
  • Plik .rnd umieszczony w katalogu domowym użytkownika, jeżeli zmienna RANDFILE nie jest ustawiona.
  • Plik podany w opcji '--with-random' w czasie konfiguracji programu.
  • Zawartość ekranu w systemie Windows.
  • Gniazdo egd, jeżeli użyta została opcja EGD.
  • Gniazdo egd podane w opcji '--with-egd-socket' w czasie konfiguracji programu.
  • Urządzenie /dev/urandom.

Warto zwrócić uwagę, że na maszynach z systemem Windows, na których konsoli nie pracuje użytkownik, zawartość ekranu nie jest wystarczająco zmienna, aby zainicjować PRNG. W takim przypadku do zainicjowania generatora należy użyć opcji RNDfile.

Plik RNDfile powinien zawierać dane losowe -- również w tym sensie, że powinny być one inne przy każdym uruchomieniu programu stunnel. O ile nie użyta została opcja RNDoverwrite jest to robione automatycznie. Do ręcznego uzyskania takiego pliku użyteczna może być komenda openssl rand dostarczana ze współczesnymi wersjami pakietu OpenSSL.

Jeszcze jedna istotna informacja -- jeżeli dostępne jest urządzenie /dev/urandom biblioteka OpenSSL ma zwyczaj zasilania nim PRNG w trakcie sprawdzania stanu generatora. W systemach z /dev/urandom urządzenie to będzie najprawdopodobniej użyte, pomimo że znajduje się na samym końcu powyższej listy. Jest to właściwość biblioteki OpenSSL, a nie programu stunnel.

PARAMETRY DH

Począwszy od wersji 4.40 stunnel zawiera w kodzie programu 2048-bitowe parametry DH. Od wersji 5.18 te początkowe wartości parametrów DH są wymieniane na automatycznie generowane parametry tymczasowe. Wygenerowanie parametrów DH może zająć nawet wiele minut.

Alternatywnie parametry DH można umieścić w pliku razem z certyfikatem, co wyłącza generowanie parametrów tymczasowych:

    openssl dhparam 2048 >> stunnel.pem

PLIKI

/etc/stunnel/stunnel.conf
plik konfiguracyjny programu

BŁĘDY

Opcja execArgs oraz linia komend Win32 nie obsługuje cytowania.

ZOBACZ RÓWNIEŻ

tcpd(8)
biblioteka kontroli dostępu do usług internetowych
inetd(8)
'super-serwer' internetowy
http://www.stunnel.org/
strona domowa programu stunnel
http://www.openssl.org/
strona projektu OpenSSL

AUTOR

<Michal.Trojnara@stunnel.org>
2021.05.30 5.60